“Voor je het weet zijn er maanden omgevlogen. Inmiddels zijn we gewend geraakt aan het Malawiaanse leven alsof we nooit ergens anders hebben gewoond. Suwendy is een graag geziene gast in ons dorpje en heeft van alles op zich genomen waardoor hij het bijna drukker heeft dan ik in het ziekenhuis. De jongens zijn enorm blij met onze nieuwe puppy, Delilah. We hebben een fijn familiehuis met een flinke tuin waar veel in wordt gespeeld.
Het terugkeren naar Mangochi District Hospital na 10 jaar was heel bijzonder. Er zijn nog veel meer ‘mensen van toen’ aanwezig dan we hadden gedacht en een knuffel van blijdschap bij het weerzien was niet uitzonderlijk. Veel clinical officers waren destijds nog in opleiding en zijn tussendoor wel weg geweest voor extra training, maar ook weer terug gekeerd. Ze hebben bijvoorbeeld in de tussentijd hun aantekening gehaald in de psychiatrie om daarmee head of department te kunnen worden. Het is heel fijn om te zien dat er aan de ene kant op die manier veel vooruit is gegaan in al die tijd, maar er zijn ook veel dingen waar je na 10 jaar nog steeds dagelijks tegenaan loopt. Er blijft dus zeker ook genoeg werkt te verrichten!
Aan die uitdaging is Annet inmiddels vol goede moed begonnen. Suwendy heeft ook zijn eigen projecten, deels binnen het ziekenhuis, deels in ons dorp, opgepakt. Hoewel we eigenlijk van plan waren om jullie te informeren over de verschillende taken die we op ons hebben genomen, liep deze week alles anders dan gepland.
Zondag 15 april is er een brand ontstaan in de moeder- en kind polikliniek die op dat moment gelukkig niet werd gebruikt. Het vuur ontstond vlak nadat we weer stroom hadden na een ‘black out’. Het komt vaker voor dat er dan eerst een hoog voltage is. Dat zorgt hier wel vaker voor vonken uit de elektriciteitspunten in het verouderde ziekenhuis. Op de kinderafdeling en enkele andere zalen werd adequaat gereageerd en de hoofdschakelaar uitgezet tot alles weer veilig zou zijn. Kort nadien ontdekte men rook bij de polikliniek.
Het vuur greep enorm snel om zich heen. Mensen probeerden in eerste instantie nog zaken uit het gebouw te halen, maar dat was al snel niet meer veilig. De mensen uit Mangochi schoten te hulp en velen klommen op het dak van het aangrenzende gebouw (de pharmacy met de voorraad medicijnen voor het gehele district) om met emmers water te voorkomen dat het vuur zich verder zou verspreiden. Wonder boven wonder lukte dat. Je moet je voorstellen dat er in het gehele district geen brandweerwagen te bekennen is. De dichtstbijzijnde bevond zich in Zomba (zeker 3 uur rijden door wegwerkzaamheden) ten tijde van het incident. Er was slechts een brandslang en veel losse brandblussers bleken niet operationeel en over datum te zijn.
Zolang het niet duidelijk was hoe ver het vuur zich zou uitbreiden ontstond er grote paniek onder patiënten, hun familie, en de menigte die van buiten was gekomen. In afwezigheid van een gedegen evacuatieplan was het ieder voor zich en moeders lieten zelfs hun kinderen aan de zuurstof achter op de rokerige kinderafdeling en ernstig zieke patiënten namen een bicycle taxi om zich uit de voeten te maken. Helaas waren er ook enkele mannen die op de panikerende menigte inreden met hun open truck in een poging om een slaatje te slaan uit de situatie en de waardevolle spullen uit delen van het ziekenhuis die niet in brand stonden te kapen. Achteraf bleken mensen zelfs deuren en ramen te hebben ingetrapt en hadden mensen geprobeerd om wasbakken te stelen.
Hoewel wij thuis waren met de kinderen waren we snel geïnformeerd. We hebben de kinderen bij de buren achtergelaten en zijn zo snel mogelijk naar het ziekenhuis gegaan. Toen we door de main gate naar binnen probeerden te komen werden we bijna verpletterd door de menigte die probeerde te vluchten. Het koste zeker 30 minuten voor we in de enorme chaos de plek hadden gevonden waar nog enkele patiënten bij elkaar waren gebracht. Het waren voornamelijk vrouwen die net geopereerd waren of die aan het bevallen waren. De labor ward zit pal naast de moeder en kind polikliniek en was dus volledig ontruimd door het personeel dat het hoofd indrukwekkend koel had weten te houden. Ik was dan ook ontzettend trots op het team dat we hier hebben. Ze hadden de bevallende moeders verzameld in de ART clinic van het ziekenhuis, ver van de brand.
Samen met ons bezoek (toevallig een andere Nederlandse tropenarts en haar partner, Jorine en Pim) probeerden we orde op zaken te stellen. We triageerden de patiënten, deden binnen 5 minuten na binnenkomst een bevalling. Gelukkig had het kind een goede start ondanks de trage uitdrijving (de schouder wilde niet geboren worden). Want we hadden op dat moment ook nog geen neonatale resuscitatiemogelijkheden voor handen. Sandy en Pim bleken enorm handig te zijn in het vinden van de vitale medische hulpmiddelen in de enorme chaos buiten. Binnen enkele minuten stonden ze weer voor onze neus met informatie over de stand van zaken op de operatiekamer (bleek gelukkig niet geschaad door brand en plunderaars en er stond een OK team paraat), benodigdheden om een infuus aan te leggen, oxytocine (medicijn voor injectie dat belangrijk is om te zorgen dat een moeder na een bevalling niet te veel bloed verliest), bloeddrukmeters, thermometers, ballonnen en maskers om pasgeborenen te kunnen beademen en andere belangrijke zaken. Daarmee zorgden zij dat het aanwezige medisch geschoolde personeel hun werk kon blijven verrichten.
Binnen 3 uur na de start van de brand was het duidelijk dat het vuur onder controle was en had men het voor elkaar dat de verloskamers weer in gebruik genomen konden worden. Er waren tegen die tijd twee vrouwen met ernstige zwangerschapsvergiftiging ge(her)diagnosticeerd, twee bevallingen gedaan, twee spoed keizersneden uitgevoerd en de medisch studenten die we opleiden in ons ziekenhuis hadden een dame met een ernstige astma aanval geholpen door op mijn aanwijzingen een vernevelaar te maken met behulp van een plastic fles. Als we er nu aan terugdenken snappen we zelf niet hoe dat allemaal gelukt is. We zeggen het nog maar eens: we hebben het geluk samen te werken met een fantastisch team health care workers hier!
Veel patiënten waren nog steeds zoek, maar langzamerhand druppelde iedereen de volgende dag het ziekenhuis weer binnen. Die dag hebben we veel vergaderd met de lokale en nationale regering om in kaart te brengen wat de schade is en ook om te kijken hoe we het ziekenhuis op een veilige manier operationeel kunnen houden en wat er moet gebeuren om dit in de toekomst te voorkomen. Maar ondertussen moest de zorg voor de patiënten die nog wel of weer in het ziekenhuis lagen ook gewoon doorgang vinden.
De sfeer is ondanks alles heel erg goed en mensen voelen zich verbonden. Zowel het ziekenhuis personeel, als de mensen uit Mangochi, die emmertje voor emmertje ons nog veel meer rampspoed hebben bespaard. Dat er enkel licht gewonden gevallen zijn en dat daar niemand voor opgenomen hoefde te worden is toch wel een klein wonder te noemen.
Inmiddels worden alle zeilen bijgezet om behalve de patiëntenzorg ook de wederopbouw van het ziekenhuis op de rit te krijgen. Daar is veel geld voor nodig. Hoewel de regering ons gaat proberen bij te staan, bestaat er in Malawi geen grote staatsschatkist helaas. Veel zaken zullen zij dus ook niet voor elkaar kunnen krijgen. Als er geen actie ondernomen wordt op korte termijn, dan is het welzijn en de gezondheid van onze moeders en kinderen in Mangochi (ca. 1 miljoen mensen) in gevaar. We hebben de gehele districtsvoorraad vaccinaties verloren, maar ook alle benodigdheden om vaccins op een goede manier te kunnen bewaren. Het is een uitdaging om de zieke en gezonde kinderen van goede zorg te voorzien zonder stroom in een snikheet tentje dat geen ruimte of privacy biedt. We kunnen de vrouwen niet meer screenen voor baarmoederhalskanker, een probleem dat hier heel erg veel voorkomt. Maar ook het voorkomen van het overdragen van een HIV-infectie van moeder op kind gebeurde dagelijks in de polikliniek die verloren ging. Bovendien is er in de chaos en tijdens het plunderen enorm veel schade in de rest van het ziekenhuis aangericht.
Aangezien er zoveel op het spel staat en er snel actie nodig is, hebben mijn collega’s van het College of Medicine en ik besloten om een crowdfunding campagne op te zetten. Alle hulp is welkom. Zie de website: https://www.gofundme.com/mangochihospitalfire . Alle hulp is meer dan welkom!
Wij gaan onze schouders er weer onder zetten hier! In het volgende blogje zullen we iets meer vertellen over de ‘gewone’ projecten van zowel mij als mijn partner Suwendy. Tsalani bwino! Asigaret chenene! Stay well!”
