Het is alweer een jaar geleden sinds Andrea van Acker-Koning (AIGT) en Thomas van Ackter (docent) uitgezonden zijn naar Mulanje Mission Hospital. Mulanje Mission Hospital (MMH) ligt in het zuiden van Malawi, aan de voet van de Mulanje Mountain, dichtbij de grens met Mozambique. Het is een missieziekenhuis en onderdeel van CHAM (Christian Health Association of Malawi), een koepelorganisatie die ruim een derde van de gezondheidszorg in Malawi levert en nauw samenwerkt met de overheid. We zijn erg blij dat zij Arie en Lisanne kunnen opvolgen, die kortgeleden zijn teruggekeerd naar Nederland.
In Malawi waren er dankzij USAID bijna één miljoen hiv-patiënten in behandeling en meer dan tienduizend zorgverstrekkers in dienst. De hiv-kliniek bij Mulanje Mission Hospital was de eerste hiv-kliniek van het land. Tot kort geleden hadden ruim zesduizend patiënten toegang tot deze basiszorg. Deze hiv-kliniek werd ondersteund door achttien personeelsleden van de USAID. Zij hebben op 27 februari definitief te horen gekregen dat hun contract werd beëindigd.
De plotselinge stopzetting van USAID-financiering ging als een schokgolf door Malawi en bracht veel onzekerheid. Vooral de zorg voor hiv-patiënten staat nu op losse schroeven. De berichtgeving dat hiv-zorgverleners per direct moesten stoppen was onwerkelijk, maar werd een dag later realiteit toen de achttien werknemers van USAID onze hiv-kliniek verlieten. Het lokale ziekenhuisteam bleef achter.
USAID droeg ook altijd bij aan de aankoop van veel medicatie: hiv-remmers, antibiotica voor tuberculose, anti-malaria medicatie en anticonceptie. Er is nog geen concrete berichtgeving over de bevoorrading hiervan in de toekomst en de mate waarin andere globale spelers in de bres zullen springen, maar een stopzetting zou dramatische gevolgen hebben.
Terwijl deze crisis wacht op een internationale oplossing, zitten we in Mulanje Mission Hospital niet stil; intern taken herverdelen, werkdruk spreiden, zorgen voor betrouwbare informatieverschaffing in de omgeving, werken op vrijwillige basis, zoeken naar externe financiering om deze crisis te overbruggen, etc. Eind maart verscheen in het Nederlands Dagblad een artikel over de veerkracht en inzet onder onze Malawische collega’s, te lezen via deze link.
Hoewel er achttien collega’s zijn verdwenen, zijn er geen achttien vacatures. USAID heeft veel bijgedragen aan hiv-zorg in Malawi, maar een verticaal programma brengt ook bureaucratie en inefficiëntie met zich mee. Zo werden vanuit de Verenigde Staten lokale partnerorganisaties gecontracteerd om zorg in ziekenhuizen te leveren; vanuit bestuurlijk oogpunt een verre van ideale situatie.
Daarnaast is door USAID de zorg voor hiv afgebakend van de rest van het zorgsysteem. Een algemeen verpleegkundige mag niet zomaar een hiv-test afnemen zonder een officiële training te hebben gevolgd. Zo’n training is vervolgens erg duur of niet beschikbaar. Door dit soort constructies is het lastig om onafhankelijker te worden van donoren en hiv-zorg te integreren in het zorgsysteem. Nu de kaarten opnieuw geschud worden, bestaat er een kans op structurele verandering: van een extern gefinancierd, verticaal programma naar een geïntegreerd nationaal gezondheidszorgsysteem waarin hiv-zorg een vaste plaats krijgt. De uitdagingen zijn groot, maar misschien kan deze storm ons dwingen tot veranderingen die de zorg in Malawi op de lange termijn versterken.
