een reisverslag door Bernd Vinke

Ronde Tafel 18 Enschede steunt en bezoekt Mangochi District Hospital en Mulanje Mission Hospital in Malawi

“Eind januari 2024 reisde een delegatie van zestien mannen van de Ronde Tafel 18 af naar Malawi om de ziekenhuizen en artsen bij te staan met materialen, instrumentarium en donaties. 

De warme ontvangst van de Ronde Tafel 20 Blantyre deed de herinnering aan de vrieskou in het besneeuwde Enschede direct vervagen. Snel na het probleemloos passeren van de douane waren de koffers ingeladen achter in de bus. Nog even een paar snelle groepsfoto’s en chauffeur James, die ons de hele week zou vergezellen, reed ons naar de eerste stop: het Reformatory Institute. Daar wachtte ons de eerste sportieve prestatie van een week die vooral in het teken stond van presteren, verbindingen leggen en bijdragen. 

Op het veld van het Reformatory Institute vond een heuse voetbalinterland plaats. De wedstrijd tussen Ronde Tafel 20 Blantyre en de bezoekers van Ronde Tafel 18 Enschede eindigde na een zinderend slot (met een gemiste penalty voor Enschede) in een terechte 2-2 eindstand. Het was bijzonder dat het elftal van RT20 Blantyre was aangevuld met een aantal jongens van het Reformatory Institute. Deze jeugddelinquenten vielen vooral op door hun gebrek aan voetbalschoenen en overschot aan snelheid en balvaardigheid. En bovendien waren het aardige knapen. De meegebrachte ballen hebben we achtergelaten voor ze. 

Voetballers van RT18 Enschede en RT20 Blantyre gebroederlijk bijeen op het veld van het Reformatory Instute. Jongens van het instituut gekleed in groene shirts.

Hoewel de volgende dag bedoeld was om rustig te wennen aan de nieuwe omgeving en klimatologische omstandigheden werd het gezelschap door reisleider dr. Lennard onderworpen aan een regime van “actieve acclimatisatie”: een hardloopronde over het heuvelachtige terrein van de Game Haven Lodge. Onder de verwonderde blikken van zebra’s en gnoes hadden de goed van materialen voorziene Hollanders het nakijken: de ranger liet ze in zijn normale werkkloffie met schijnbaar gemak achter in zijn kielzog. 

Bewegwijzering in Mulanje Mission Hospital

De derde dag bezochten wij Mulanje Mission Hospital. Deze kliniek, zo’n honderdvijftig jaar geleden gesticht door Schotse nonnen, is een belangrijke medische post in de regio. Dr. Lisanne en Arie Glas presenteerden ons belangwekkende feiten over Malawi en gaven ons een inkijkje in het leven en de activiteiten als tropenarts. Daarbij viel op dat in een extreem arm land als Malawi ook veel aandacht uitgaat naar preventie. Het hospitaal heeft een bijzonder succes geboekt door de installatie van bijna 12.000 huisoventjes waardoor het aantal gevallen van brandwonden sterk is afgenomen. Ook opmerkelijk is het programma voor weeskinderen. Wanneer die worden ondergebracht bij familie geeft het ziekenhuis het kind een geit mee. Die kan dienen als startkapitaal, bron van melk of zelfs vlees. Doordat ieder kind dat een geit meekrijgt het eerste geitenkalfje teruggeeft aan het ziekenhuis blijft het programma overeind. 

Ook bijzonder was het project met zonnepanelen en accu’s. Hierdoor kan het ziekenhuis, ook tijdens stroomuitval, blijven draaien. 

Ter plekke konden wij ongeveer 8 koffers vol medische hulpmiddelen overhandigen aan het ziekenhuis. Allemaal gesponsord door partijen in Nederland. Ze werden in grote dankbaarheid ontvangen.

Die middag werd Mount Mulanje beklommen tot aan het bekken van een grote waterval. Met een frisse duik werden de indrukken afgespoeld zodat we de volgende dag de reis naar Mangochi District Hospital konden aanvangen. 

Onderweg naar Mangochi vond dan toch eindelijk de epische mountainbiketocht plaats waar zoveel sponsoring mee was opgehaald door de deelnemers. Na alle donaties werd het tijd de belofte van een stevige fietsinspanning door het platteland van Malawi waar te maken. Niet minder dan 54 snikhete kilometers werden afgelegd op fietsen die, hoewel niet slecht, toch vaak niet heel goed waren en zeker niet afgestemd op de lichaamsproporties van de berijder. Waar de één fluitend het glooiende landschap doorkruiste moest de ander zwoegen, zuchten en zweten. Een enkeling moest zich gewonnen geven aan het landschap en stapte af. Een ander, juist aan het einde van zijn adem boven gekomen na 10 km vals plat omhoog, ontdekte pas tijdens de afdaling dat zijn remmen niet functioneerden. Terwijl hij met  duizelingwekkende snelheid afdaalde trilden diverse onderdelen van de fiets los. Wij kwamen allen veilig aan en de biertjes van het lokale biermerk Kuche Kuche waren dik verdiend. De belofte aan sponsoren en donateurs is waargemaakt. Maar misschien nog wel leuker: de groep van 16 blanke mannen in sportshirts in de kleuren van de vlag van Malawi wekte verbazing en hilarisch gelach in de vele dorpen die we passeerden. 

Een dag later togen we met vermoeide lijven naar Mvuu Camp & Lodge aan de Shire Rivier. Deze rivier, ver voor dr. Lennard ooit nog bevaren door dr. David Livingstone, zat vol met nijlpaarden en krokodillen. Een prachtig gezicht. De weg naar het kamp was 16 km lang onverhard. In elk dorp renden jongens mee met de bus, vragend om onze plastic flesjes die worden gebruikt voor school, als beker of zelfs om heel fijn lint van te snijden dat als draad kan dienen. 

Na een autosafari, overnachting en bootsafari vervolgden we onze reis naar Mangochi. De vier door Tweega uitgezonden artsen leiden een ziekenhuis met 400 bedden voor een provincie met 1,3 miljoen inwoners. De verhouding bedden/inwoners ligt veel lager dan in Nederland. Maar wél hadden ze een drone die heen en weer vloog tussen prikpost en lab. Hier bleek dat vooruitgang soms in kleine, praktische dingen zit. Teneinde de ochtendlijke toestroom van honderden patiënten tijdig te kunnen afwerken waren er bankjes opgesteld met een verschillende kleur: rood voor de spoedgevallen, oranje voor iets minder nood en groen voor de niet-acute patiënten. Door systematisch rood-oranje-groen patiënten te helpen kunnen honderden patiënten per dag worden geholpen. Daar krabden de in ons reisgezelschap aanwezige artsen van ons eigen Medisch Spectrum Twente zich toch wel even over achter de oren. 

De kracht van eenvoud: door deze bankjes kunnen elke ochtend honderden patiënten efficiënt worden geholpen

Indrukwekkend was de kinderafdeling. Een stuk of 30 bedden. Geen enkel bed vrij. Tijdens de geboorte lopen kinderen regelmatig al botbreuken op. Moeders liggen bij hun kinderen op bed, geen beddengoed en familie loopt af en aan met eten. Het verplegend personeel maakt er daadkrachtig en opgewekt het beste van. 

De operatieschorten die wij hier mochten overhandigen, samen met enkele koffers vol medische hulpmiddelen en apparaten, werden dankbaar aanvaard. Door gebrek aan chirurgisch textiel en mogelijkheden om te steriliseren kunnen niet zoveel operaties plaatsvinden als nodig. 

Voorlichting in Mangochi District Hospital

Onze laatste nacht spendeerden wij aan de oever van Lake Malawi. Gedurende de week raakten we niet uitgepraat over het vraagstuk van armoede in Malawi. Hoe los je zoiets op? Hoe creëer je welvaart? Hoe overtuig je mensen, die ternauwernood voor 9-10 maanden voedsel van hun akker krijgen, om andere plantmethodes te gebruiken met alle risico’s van dien? Wat betekenen onze giften? Zijn die niet meer dan een paar magere druppels op een gloeiend hete bakplaat? 

De artsen van Tweega Medica gaven ons het antwoord: wij zijn in staat om hier met relatief geringe middelen grote vooruitgang te bereiken in de levens van velen.

We hebben het gezien en ondervonden. Het is ruimschoots de moeite waard.”

Bernd Vinke