De vrouw in kwestie heeft al 2 kinderen waarvan een middels een keizersnede geboren is. Nu heeft ze constante buikpijn en is er geen hartslag van de baby meer te horen. Dit kan duiden op een gescheurde baarmoeder. Dan moet er heel snel geopereerd worden om te zorgen dat de moeder niet verbloedt. Dr Charles ziet dat de patiënte al veel bloed verloren heeft, maar de lab medewerker heeft net het hemoglobine (het Hb) gecontroleerd en dat is normaal dus hij wil geen bloedtransfusie geven, want er is altijd een tekort aan bloed.
De operatiekamer wordt net grondig schoongemaakt, dus daar kunnen we pas over 2 uur weer terecht… Maar Dr Charles maakt zich echt zorgen! We hebben net in een onderwijs-sessie besproken dat bij een heel acute bloeding de Hb-controle eerst nog wel een normale waarde kan geven terwijl er al wel veel bloedverlies is. In dat geval moet er heel snel gehandeld worden.
Ik loop mee met Dr Charles om de patiënte te beoordelen en ben het met hem eens. We haasten ons samen naar de OK, zorgen ervoor dat de schoonmaak gestopt wordt en overtuigen de OK-medewerkers dat er NU een spoedkeizersnede gedaan moet worden om het leven van deze moeder te redden. De anesthesist wordt gebeld en na de uitleg dat dit geen ‘gewone’ keizersnee is (waarbij hij normaal gesproken pas na anderhalf uur komt) verschijnt hij binnen een kwartier, net als we de patiënte de operatiekamer oprijden.
We vinden inderdaad een gescheurde baarmoeder en 2 liter bloed in de buik; net op tijd! De hulp kwam te laat voor haar kindje maar deze moeder is gered en daarmee haar andere twee kinderen ook. Dr Charles heeft ervoor gezorgd dat er zeer terecht urgentie gevoeld werd. Goede, recente training heeft hem opmerkzaam gemaakt. Hij diagnosticeerde juist, handelde goed, en redde zo het leven van een patiënte, samen met het team. Dit motiveert het hele team en geeft veel zelfvertrouwen en positieve bij-effecten: iedereen heeft er echt aan bijgedragen dat de vrouw het overleefd heeft; als er één iemand minder was geweest, was het niet gelukt om op tijd te zijn…
Als tropenarts in Malawi ben ik een van de mensen in de kern van de family medicine opleiding. We leiden arts-assistenten als Dr Charles op als een mix tussen huisarts, tropenarts en manager. Samen met twee collega tropenartsen van Tweega geven wij de arts-assistenten les en superviseren wij ze tijdens hun werk in het ziekenhuis in Mangochi, een van de 2 district ziekenhuizen waar de arts assistenten hun opleiding krijgen. Ook helpen we het team in Blantyre met de organisatie van de rest van de opleiding van family medicine; begeleiding van wetenschappelijk onderzoek, examens afnemen, opvolging van alle studenten in hun studietraject etc. Uiteindelijk hopen we dat de family medicine specialisten de kern zullen worden van de zorg in het district ziekenhuis, waar nu maar heel weinig artsen te vinden zijn. (In Mangochi district zijn er 4 artsen vanuit de overheid geplaatst voor een populatie van 1,3 miljoen mensen). We hopen dat de family medicine artsen middels de motivatie van een specialisten salaris wel in het district blijven werken en niet zoals de andere specialisten in de grote stad terecht komen.
In het district ziekenhuis zijn brede competenties nodig, die we ze in hun opleiding meegeven: operatieve vaardigheden, maar ook spoedsituaties herkennen en adequaat behandelen (zoals bij deze patiënte) en meer huisartsen skills als gesprekstechnieken, triage en management komen aan bod. Tenslotte begeleiden we ze in een wetenschappelijke stage om ze ook in de wetenschappelijke wereld wegwijs te maken, zodat toekomstig wetenschappelijk medisch onderzoek ook meer in het district zal plaatsvinden.
Recente training en motivatie hebben ervoor gezorgd dat deze vrouw toch niet hoefde te wachten tot na de schoonmaak. Zo is haar leven gered! Dit is precies een voorbeeld van de verantwoordelijkheid van de nieuwe generatie specialisten die we opleiden: management en de capaciteit om het team te motiveren om de zorg te leveren die mogelijk is in onze setting. Ondanks de weinig middelen en altijd te weinig personeel hebben we toch weer het leven van een jonge moeder kunnen redden.”
