Marieke Dekker is een van de weinige neurologen die werkzaam is in Tanzania, in Kilimanjaro Christian Medical Centre in Moshi. Samen met een klein team neurologen verzorgt ze de vele patiënten in de regio en geeft daarnaast onderwijs aan de studenten zodat ze een basiskennis neurologie verkrijgen. Stichting Tweega Medica ondersteunt Marieke al jaren in haar missie.
Medische technologie in Nederland loopt vaak op rolletjes door een team van professionals: arts, laborant, medisch-technisch ingenieur en een front office van behulpzame leveranciers werken allemaal samen. De leveranciers hebben goede klanten aan ziekenhuizen die onderhoudscontracten hebben, met regelmaat nieuwe licenties moeten kopen en sowieso elke zoveel jaar hun apparatuur vervangen. Meestal krijgen de ziekenhuizen deze splinternieuwe apparatuur dan geleverd met taart voor in de koffiekamer om de eerste werkdag van deze spullen te vieren. In ons ziekenhuis, toch het op een na grootste ziekenhuis van het land en altijd in de internationale belangstelling zo aan de voet van Mt Kilimanjaro, is het allemaal iets anders.
Sinds eind vorige eeuw heeft KCMC een Duits Nihon Kohden EEG-apparaat. Stokoud, maar solide en betrouwbaar, met duizenden EEG’s op de teller. Tot een paar jaar geleden deed dit apparaat het eigenlijk heel goed, maar ouderdom en een eindeloze reeks stroomstoringen hebben het waarschijnlijk uiteindelijk de das omgedaan. Gesteund door een paar KNF-laboranten en een legertje onwaarschijnlijke consulenten zoals Marco (die inmiddels waarschijnlijk meer van EEG-hardware en -software af weet dan wie dan ook in Tanzania) deed ik alles zelf of samen met mijn nurses; zij deden dit er ‘gewoon’ bij naast hun reguliere werk. Bij EEG’s maken moet je denken aan inclusie van patiënten, elektroden aanbrengen en artefacten oplossen, maar ook minder voor de hand liggende dingen. Bijvoorbeeld naar de supermarkt gaan om badschuim-scrub te halen als de onze op was en we nog geen andere donatie hadden ontvangen (medicinale scrub is niet te krijgen in Oost-Afrika). Of windmolentjes kopen op de markt om het hyperventileren aan te moedigen en diazepam halen bij de apotheek omdat onze patiënten vaak insulten kregen in de EEG-kamer, die geen monitorapparatuur heeft en geen liften in de buurt.
Na het overlijden van onze bejaarde machine kregen we hulp vanuit UMC Utrecht en Centraal Militair Hospitaal waar twee KNF’ers werken die ons van het begin af aan geholpen hebben: Sylvia Arpots en dr. Nizare Henriquez. In de loop van de afgelopen twee jaar hebben ze een vervanging geregeld en deze onderdeel voor onderdeel naar Kilimanjaro laten vervoeren. Ook Edith, een stewardess die met Sylvia bevriend is, heeft een zwaar onderdeel meegenomen naar Tanzania op een van haar vluchten. Vervolgens hebben we stap voor stap de machine aan het werk gekregen. Dit ging met zo veel horten en stoten en vertraging dat ik de wanhoop nabij was. We zijn bijvoorbeeld dagen bezig geweest om een aardverbinding op te lossen. Uit frustratie hadden we dagelijks een aardkabel uit het raam op de eerste verdieping gegooid en aan een bezemsteel in de grond geduwd, want die truc werkt altijd. De coassistenten die EEG-patiënten begeleidden vonden het prachtig en zeiden dat ze in tijden niet zulk hands-on onderwijs hadden gehad!
We hadden net in die periode een andere KNF-laborante op bezoek, Nikki Hirs, die ons was komen helpen om de EEG-verpleegkundigen bij te scholen en de software van het nieuwe EEG-apparaat aan de praat te krijgen. Uiteindelijk moesten we tandenknarsend de conclusie trekken dat de computer die het EEG-apparaat aanstuurt gewoon te oud was. We hadden een nieuwe processor nodig, maar probeer zoiets maar eens te vinden! Op tachtig kilometer afstand was er mogelijk eentje, maar garanties bleven uit. Binnen een paar dagen tijd heeft Nizare toen persoonlijk een nieuwe Nederlandse computer voor ons gesponsord die we vorige week opgehaald hebben van het vliegveld: nog snel even meegesmokkeld in een koffer door onze nieuw aangekomen neuroloog Daan Frehe. Na nog een paar dagen vliegwerk en tochtjes naar de stad om allerlei adapterstukken te kopen doet hij het eindelijk zoals het hoort. In onze WhatsApp groep met dit hele team zijn honderden berichten en foto’s en video’s van al deze minutieuze stappen, maar het lijkt eindelijk te zijn gelukt!
Onze dank is zo groot, en ik heb niet eens iedereen genoemd die hierbij betrokken is geweest. Maar wàt een verschil met KNF in Nederland waar je niet eens zelf hoeft te zeggen ‘hij doet het niet’: dat doet iemand anders voor je, en de dag erop is het opgelost. Medische technologie hier is voor mij als neuroloog het summum van al je geduld en vindingrijkheid inzetten… en het dan toch nog niet helemaal redden! Het is me alleen gelukt omdat ik hulp kreeg van al die mensen die ik hier genoemd heb. Pamoja tunaweza: samen kunnen we het. We zijn samen het KNF-team van KCMC. Ik hoop dat jullie er even trots en tevreden mee kunnen zijn als wij!
